EDREMİT KÖRFEZİ & SORUNLAR  ÇÖZÜMLER PROJELER

Havadan Zeytin İlaçlamasının Yeniden Başlatılması

1990’lı yıllarda zeytin ilaçlamaları uçakla gerçekleştirilmekte, bu yöntem yerel ilaçlama (traktör veya el pompaları) yöntemlerine göre çok daha etkili sonuçlar vermekteydi. Günümüzde ise havadan ilaçlama yapıl(a)madığından dolayı zeytinlikler; bakteri, kanser, virüs gibi zararlılarla mücadelede yetersiz kalmakta, bu da düşük verim ve zayıf hasatla sonuçlanmaktadır. Bu durum yalnızca yöresel değil, ulusal ölçekte de ekonomik bir kayba yol açmakta; özellikle de ülkemizin en kaliteli zeytinyağı üretim merkezlerinden biri olan Kuzey Ege Bölgesi’nde ciddi bir milli zarar ortaya çıkmaktadır.

Bu kaybın önüne geçmek ve zeytinliklerin verimini artırmak adına; Balıkesir ve Çanakkale Valilikleri, İl Özel İdareleri, İl Tarım Müdürlükleri, Tarım Kooperatifleri ve yerel üreticilerin oluşturacağı bir komisyon marifetiyle bu projenin tekrar aktif hale getirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda; İHA ve drone teknolojileriyle desteklenmiş, uydu görüntüleri ve koordinat verilerine dayanan modern havadan ilaçlama uygulamaları, devlet teşviki veya hibe desteğiyle özel firmalara ihale edilebilir.

Zeytinlik Arazilerde Kadastral Yolların Açılması

Kuzey Ege sahil şeridindeki zeytinliklerde, tapu kayıtları oluşturulmuş olmasına rağmen, birçok bölgede resmi kadastral yollar ya hiç açılmamış ya da mevcut patika yollar, komşu arazilere kaydırılarak iptal edilmiştir. Tapuda kayıtlı olduğu halde fiilen açılmayan yollar, üreticiye büyük ulaşım ve nakliye sıkıntısı yaşatmaktadır. Bu yolların açılması, mevcut yolların korunması ve işgalin önlenmesi; ilgili kurumların ve valiliklerin doğrudan talimatlarıyla sağlanabilir.

Zeytinliklerde İmar ve Mülkiyet Sorunları

1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’nın ardından oluşturulan Balıkesir & Çanakkale 1/50.000 Bütünleşik Planı ile sahil şeridinde kentsel alanlar belirlenmiş, uzun vadeli imar planlarının altyapısı oluşturulmuştur. Ancak, zeytinlik vasfındaki arazilerin müşterek tapulu olması nedeniyle köylüler hisselerini resmi olarak bölememekte, mülklerini çocuklarına ya da torunlarına devredememektedir.

Kadastral yolların eksikliği ve imar planlarının uygulanamaması nedeniyle, birçok değerli arazi satılmakta ya da atıl kalmaktadır. İmar planlarının hayata geçmesi; kadastral yolların açılması, tapuların ayrılması, resmi inşaat ve tesis kurma izninin sağlanması gibi birçok sorunu çözecektir. Böylece hem arazi sahibi köylü hem de yatırımcı eşit haklara kavuşacak, kaçak yapılaşmanın da önüne geçilecektir.

Tapuda Kayıtlı Olmayan Zeytin Ağaçları Sorunu

Kuzey Ege köylerinde sıkça rastlanan bir diğer sorun ise, bazı zeytin ağaçlarının tapuda kayıtlı olmaması veya farklı kişilere ait olmasıdır. Örneğin bir tarlada 20 ağaç varsa, bunlardan 5’i farklı bir kişiye ait olabilmektedir. Bu durum, zamanla köylüler arasında husumetlere ve anlaşmazlıklara neden olmaktadır.

Valilikler ve Tarım Müdürlükleri tarafından ağacın yaşı ve büyüklüğüne göre bir bedel belirlenerek, toprak sahibinin bu ağaçları satın alabilmesi veya taraflar arasında takas yapılabilmesi mümkün hale getirilmelidir. Bu uygulama, resmi düzenlemelerle köklü bir çözüme kavuşturulabilir.

Edremit Körfezi: Zeytin ve Zeytinyağı Üretim-Fuar Merkezi

Türkiye, 180 milyon zeytin ağacıyla dünyanın en önemli üreticilerinden biridir. Ancak, hatalı tarım politikaları nedeniyle uluslararası pazarda hak ettiği yeri alamamıştır. Oysa Avustralya, Çin ve Arjantin gibi ülkeler stratejik politikalarla ihracatçı konuma gelmiş ve markalaşmayı başarmışlardır.

Edremit Körfezi, “zeytinyağı ülkenin petrolüdür” anlayışıyla ele alınmalı ve uluslararası zeytinyağı uzmanlarının da katkısıyla burada bir Zeytin ve Zeytinyağı Üretim ve Fuar Merkezi kurulmalıdır. AB coğrafi işaret tescilinin Milas Zeytinyağı için alınmış olmasına rağmen, Ayvacık-Küçükkuyu ve Edremit Körfezi için hâlâ alınmamış olması büyük bir eksikliktir.

Kuzey Ege, en kaliteli zeytinyağının üretildiği bir bölge olmasına rağmen, bu potansiyel yeterince değerlendirilememektedir. Kurulacak üretim ve fuar merkezleri; hem ulusal hem uluslararası ölçekte tanıtım, istihdam ve ekonomik kalkınma sağlayacaktır. Ayvacık/Tuzla’da planlanan Jeotermal Isıtmalı Sera OSB projesine benzer şekilde, zeytincilik alanında da organize yatırımlar yapılmalıdır.

SONUÇ

Kuzey Ege topraklarında acil olarak stratejik ve kapsayıcı projelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu projeler, bölgenin hem ekonomik hem de sosyal anlamda kalkınmasını sağlayacak, yerli halkın topraklarına sahip çıkmasını mümkün kılacaktır. Edremit Körfezi ve çevresi, hem geçmişten gelen tarımsal birikimi hem de stratejik konumuyla büyük yatırımların merkez üssü olmaya adaydır. Devlet aklı ve millet iradesiyle yürütülecek bu projeler, yarınlara umut ve bereket taşıyacaktır.